De provincie Vlaams-Brabant bracht naar aanleiding van haar 20ste verjaardag het rapport ‘Duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw’ uit.
De provincie Vlaams-Brabant bestaat dit jaar exact 20 jaar. ‘Een mooie aanleiding om ook voor landbouw even stil te staan bij het verleden en vooruit te blikken op de toekomst. Wat betekent landbouw in onze provincie en met welke uitdagingen wordt deze sector geconfronteerd? We werkten aan een rapport dat de duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw in beeld brengt.
Echte akkerbouwprovincie
In Vlaams-Brabant is 42% van de oppervlakte van de provincie in gebruik door landbouw. Meer dan de helft daarvan wordt ingenomen door akkerbouw, waar granen, suikerbieten en aardappelen belangrijke teelten zijn. Daarmee is Vlaams-Brabant veruit de meest uitgesproken akkerbouwprovincie van Vlaanderen.
Een typische teelt voor Vlaams-Brabant is witloof alsook de fruitteelt. Eén vierde van de Vlaamse fruitboomgaarden bevindt zich voornamelijk in het Hageland. Ook andere fruitproductie zit in de lift, namelijk kleinfruit, zoals rode bessen, en wijnbouw.
Strijd tegen erosie
De gevoeligheid voor bodemerosie, vooral in de meer zuidelijke gemeenten, houdt de Vlaams-Brabantse akkerbouwers sterk bezig.
‘De laatste jaren werden er dan ook verschillende maatregelen door landbouwers en gemeentes ingezet in de strijd tegen erosie. Alle zeer sterk en sterk erosiegevoelige gemeenten hebben een erosiebestrijdingsplan of een plan in opmaak’, zegt gedeputeerde Monique Swinnen.
In Vlaams-Brabant ligt 50% van het areaal waarvoor landbouwers vrijwillig een beheerovereenkomst hebben afgesloten voor erosiebestrijding. Niet alleen beheersovereenkomsten voor erosie, maar ook andere vrijwillige overeenkomsten, bijvoorbeeld die bijdragen aan de agrobiodiversiteit, worden in verhouding meer afgesloten door landbouwers uit Vlaams-Brabant.
Goede water- en luchtkwaliteit
Op vlak van waterkwaliteit scoort de provincie relatief goed. Het percentage rode MAP-meetpunten ligt duidelijk lager dan het Vlaamse niveau (12% versus 21% voor 2014-2015). Ook het nitraatresidu in de bodem was gemiddeld het laagst van alle provincies.
Op gebied van klimaat toonde een berekening op Vlaams-Brabants niveau aan dat landbouw en natuur samen instaan voor slechts 4,2% van de totale provinciale emissie. Intensieve veeteelt is beperkt, slechts 2,4% van de Vlaamse varkens en 3,7% van het pluimvee worden in Vlaams-Brabant gehouden.
In 2014 werkten 75 bedrijven minstens deels biologisch in Vlaams-Brabant, nl. 2,6% van het aantal bedrijven. Dit is veruit het hoogste percentage in Vlaanderen.
Landbouw is meer dan werken op het veld
De tendens naar verbreding is in Vlaams-Brabantomwille van zijn verstedelijkt karakter, een kans. Landbouweducatie is in Vlaams-Brabant een belangrijk instrument om de kloof tussen producent en consument te verkleinen. Het netwerk Boeren met Klasse bestaat uit 79 bedrijven in 2015. Sinds 2012 worden jaarlijks zo’n 20.000 bezoekers geregistreerd.
In de strijd tegen schooluitval blijken zorgboerderijen (groene zorg) in stedelijke context een goed instrument te zijn.
‘Momenteel telt onze provincie 93 zorgboerderijen, maar in verhouding tot de stijgende vraag vanuit de zorgsector is het wenselijk dat dit aantal nog zal toenemen’, zegt gedeputeerde Monique Swinnen. Via ‘Recht van bij de boer’ tellen Vlaams-Brabant en Brussel 261 initiatieven van korte keten wat in verhouding tot het totaal aantal landbouwers een vrij hoog aandeel is.
Proefveldhouders in de bloemetjes
2015 is ook het Internationaal jaar van de bodem. Tijdens de afgelopen 20 jaar werden er in Vlaams-Brabant heel wat proefvelden aangelegd om onderzoek te voeren naar een goede bodemkwaliteit. De gunstige invloed van bodemtechnieken kan vaak maar op langere termijn worden vastgesteld. Proeven op een termijn van 10 jaar en langer zijn hierbij van onschatbare waarde.
Sinds 1997 ligt in Boutersem een compostproef aan bij de familie Dehertogh.
Samen met de proefveldhouders werden de technieken uitgespit en werd er samengewerkt om andere landbouwers bewuster te maken van het belang om zorg te dragen voor de bodem.
Meer info: het rapport over duurzame landbouw kan u downloaden via www.vlaamsbrabant.be/landbouwloket